Het is een tijdje geleden dat ik een blog heb geschreven, terwijl ik zo had beloofd dit regelmatig te doen. Zal ik met excuses komen? Zo van heel druk enzo? Ik moet bekennen als ik de hoeveelheid posts van sommige van die succesvolle bloggers, instagrammers en youtubers zie sta ik verbaasd dat ze überhaupt nog aan hun werk toekomen! Hier vind je in elk geval het volgende deel van het verslag van mijn reproductie van Judith door Dirck Crabeth.
Zoeken door de archieven
Tijdens het het maken van de schets en zelfs nog tijdens het schilderen van de stukken ben ik op zoek gegaan naar documentatie van vorige restauraties van de Goudse Glazen. De ramen zijn door de eeuwen heen regelmatig en met wisselend succes gerepareerd, maar in de twintigste eeuw zijn er twee grote restauraties geweest: door Atelier ‘t Prinsenhof van Schouten uit Delft (rond 1930) en Atelier Bogtman uit Haarlem (in de jaren tachtig). Van de laatste restauratie zou, volgens mijn docent Rob Crevecoeur, destijds betrokken bij het project, uitvoerige documentatie zijn. Ik heb daartoe contact gezocht met de Sint-Jan in Gouda. Zij hebben mij bijzonder geholpen in mijn zoektocht door archieven, oude boeken en uiteindelijk in de kerk zelf. Dit heeft een groot aantal foto’s opgeleverd, maar niet de documentatie die ik verwachtte te vinden. Het vermoeden is dat deze in de kluis van de kerk ligt, samen met de orginele cartons. Hoewel het me een hoogtepunt van mijn zoektocht leek, kon ik er helaas niet in…
De speurtocht was superinteressant en leuk om te doen en heeft me uiteindelijk wel enige informatie opgeleverd over wat wanneer gerestaureerd zou zijn. Dit heb ik verwerkt in de reproductie.
Glas kiezen
Bij het kiezen van het glas ben ik in eerste instantie uitgegaan van mijn afgedrukte fotoposter. Pas later, toen ik al het glas al gesneden had en begon te schilderen, besefte ik dat ik beter met de kleuren van mijn computer had kunnen werken. De kleuren op de poster waren nogal verzadigd en die op de computer veel zachter. Ik had vooral moeite om de twee tinten paars van de borsten te vinden. Uiteindelijk heb ik deze twee tinten gevonden, al vind ik de blauw paarse nog een tikje te donker. Ik had Judith’s gezicht al uitgesneden uit een glad stuk blank mondgeblazen glas, toen ik een storend putje vond, midden op haar wang. Dat stuk heb ik opnieuw gesneden. Het glas dat ik gebruikt heb, is allemaal mondgeblazen glas van Lamberts Glashütte in Waldsassen, Duitsland.
Monsters maken en glas verven
Op de afbeelding op mijn computer kon ik veel informatie zien over het schilderwerk van het glas. Het originele raam hangt erg hoog en is alleen van een afstand goed te fotograferen. Daardoor is er toch een kleine beweging op de foto gekomen. Dat zorgde ervoor dat ik sommige schildertechnieken toch niet exact kon zien. Wat in elk geval duidelijk was, dat de schaduwen van de achtergrond (zoals de tent) veelal nat gestoept en waarschijnlijk door Schouten geschilderd waren. Maar het portret en de kleding zijn droog weg getamponneerd. Helaas kan ik niet goed zien of de pareltjes en stukjes van de kraag heel nat en dun in één keer zijn opgezet of juist weg getamponneerd. Ik besloot van het laatste uit te gaan, al heb ik er hier en daar wat mee gespeeld.
Na een aantal testjes besloot ik voor vrijwel alle stukken een grijs/bruine verf als contour en grisaille te gebruiken. Deze geeft een zachte, warmere bruin, die past bij het originele paneel. Voor de grisaille van de parels en de witte kraag besloot ik een koudere grijze grisaille te nemen. Het zwaard wilde ik ook wat grijzer en heb ik met vrij donkere grijs gedaan.
Ik zag drie tinten zilvergeel in het paneel. De lichte stukken heb ik met lichtere zilvernitraat gedaan, en ook voor de middentoon vond ik een passende zilvernitraat. De donkere tint leverde veel problemen op. Ik heb één stukje met een nog zwaardere zilvernitraat gedaan, maar deze werd erg vlekkerig zette het glas op sommige plekken helemaal dicht. Het andere stukje heb ik met de middentoon gedaan, waarover ik nog een emaille heb gezet, die ik zelf heb gemixt en getest. Dit gaf uiteindelijk het gewenste effect.
Over heel de huid van Judith zit een fijn licht geel waasje, dat het beste tot uiting komt in een blosje op haar wang. Ik durfde dit niet met zilvernitraat te doen. Mijn docente was in eerste instantie van mening dat ik het helemaal niet moest doen, maar ik vond het portret te bleek zonder. Bovendien gaf het een mooi contrast met de witte parel aan haar oorbel. Ook hiervoor heb ik enkele testjes gemaakt, waarvan de meeste te geel of te oranje werden. Ik heb gekozen voor P3031 emaille, omdat deze het dichtst bij zilvernitraat zit.
Judiths hoofdtooi, lippen en parelketting hebben een Jean Cousin achtige kleur. Helaas is deze kleur niet meer te achterhalen. Emaille kleur F7138 komt hiermee het meest overeen. Vooral haar parelketting vond ik een uitdaging omdat het lijkt alsof zilvernitraat en Jean Cousin over elkaar heen zijn geplaatst.
Wat het schilderen betreft heb ik de meeste plezier beleefd met het schilderen van het gezicht en de stoffen. Ook het grisailleren daarvan vond ik fijn en meditatief om te doen. Het is prachtig om te zien hoe met het weghalen van de verf het licht het gezicht tot leven brengt. Meer moeite had ik met de rechte lijntjes, de pareltjes en de strakke stukjes.
Na zoveel werk, durf ik het glas-in-loodraam nog wel te zetten?
Na zo lang gewerkt te hebben aan Judith, was ik nogal nerveus om te zetten. Ik ging dan hier en daar wat te voorzichtig aan het werk. De uitdaging was te bepalen welke lijnen doorliepen en welke niet. Om tot een goed resultaat te komen moest ik sommige stukken er voorzichtig in draaien. Ook was het op de foto’s een chaos van looddiktes, uiteindelijk heb ik een aantal beslissingen genomen die mij het meest logisch leken en waarbij de schildering het meest tot zijn recht kwam.
Het was een hele klus, waaraan ik veel plezier heb beleefd. Het heeft me ook geleerd dat ik daadwerkelijk de techniek van een gebrandschilderd glas-in-loodraam kan maken onder de knie heb. En als ik van dichtbij kijk, denk ik toch altijd nog, misschien een pietsie meer dit of minder dat en hij was helemaal perfect geweest…
Comments